Mijn boot staat ‘s winters altijd op de kant met de mast erop. Moet ik die niet controleren?
In mijn antwoord ga ik er vanuit dat u een aluminium mast heeft met geslagen roestvaststalen staaldraad verstaging. Alle andere gevallen als houten masten, onverstaagde tuigage of met rod-rigging kunnen op verzoek nader worden behandeld.
Als standaard advies geven wij het advies om masten van zeilboten minimaal eens in de drie jaar af te nemen voor inspectie. Er zijn eigenaren die zeggen dat ze de tuigage met een bootsmansstoeltje bij staande mast controleren, dat is echter onvoldoende. Een mast en bijbehorende delen ondergaan continu trillingen door de wind en het gebruik. Veel onderdelen die onder spanning staan zijn maar gedeeltelijk te zien als de mast staat. Als aandachtspunten bij een (gestreken) mast zijn onder andere de volgende zaken te noemen:
- Beoordeel het dek ter plaatse van de mastvoet zolang de mast nog staat. Het dek mag niet ingezakt zijn. Is dit wel het geval, zoek dan waar de mastvoet is gezakt; direct onder dek of wellicht bij de maststutondersteuning op de kielbalk.
- Controleer de spanschroeven op vervorming, gangbaarheid en slijtage.
- Controleer de verstaging op schavielplekken, knikken en eventueel losse tieren. Bekijk vooral de overgang van de walsterminal naar de draad en buig dit punt licht terwijl u het stag en de terminal met beide handen rondrolt. Ook tieren die niet los zijn maar niet meer vlak liggen zijn niet in orde.
- Controleer de mastvoet op scheurtjes en op de bevestiging aan dek.
- Controleer de mastpijp minutieus vooral bij de beslagbevestigingen. Aluminiumoxide in de vorm van adertjes onder de coating is soms alarmerend want men kan niet zien hoe ernstig de oxide aan de binnenzijde van de mast is.
Vooral belangrijke beslagdelen zijn:
• zalingbevestigingen
• mastopbeslag
• lummelbeslag
• aangrijpingspunten van de verstaging
• togglepennen
• splitpennen en borgringen
- Neem alle verstaging los van de mast. Controleer de togglepennen en vervang de borgringen en splitpennen.
- Haarscheuren zijn soms niet gemakkelijk waar te nemen. Daarvoor bestaat speciale detectiespray.
- Inhaakterminals in het mastprofiel vereisen bijzondere aandacht. In de mast zijn roestvaststalen plaatjes aangebracht waar de terminalhaken achter blijven hangen. In het verleden zijn nogal wat masten verloren gegaan door het scheuren van de terminalhaak of door het scheuren van dit plaatje. Er is nogal wat over dit plaatje te zeggen maar het belangrijkst is de dikte en de vorm van het ingefreesde gat. Is de materiaaldikte van dit plaatje vier millimeter, dan hoeft u zich geen zorgen te maken. Is het dunner dan is er een aantal criteria waarop valt te letten. U kunt ons hiervoor benaderen.
- Denk eraan lummelpennen goed af te borgen.
- Gebruik nooit borgringen op dekniveau. Splitpennen is vele malen veiliger. Niet zelden haakt lopend want aan een borgring en trekt de ring eruit zonder dat u het merkt……. De rest merkt u vanzelf.
Ik wens u een bekende zegswijze toe: “Zeilers doen het met een staande mast”
